Składniki
- globus fizyczny (globus indukcyjny, piłka lub inny kulisty nieprzeźroczysty przedmiot)
- pisak
- mocna lampa w kształcie kuli (klosz, mleczna żarówka lub świetlówka)
- pręt lub patyk do szaszłyków
Przebieg
1. Zaciemnij pomieszczenie, w którym będziesz robić doświadczenie. Najlepiej, żeby ściany również były ciemne lub żeby były na tyle daleko, żeby nie odbijało się od nich światło lampy używanej w doświadczeniu.
2. Przygotuj lampę imitującą Słońce (pamiętaj, że w rzeczywistości Słońce jest dużo większe od Ziemi).
3. Przygotuj model Ziemi: globus lub inny kulisty przedmiot (np. piłkę lub pomarańczę). Jeśli nie używasz globusa, to zrób oś ziemską z pręta lub prostego patyczka, na którym zamocujesz swoją Ziemię. Możesz też narysować na modelu równik lub inne charakterystyczne elementy orientacyjne.
4. Ustaw model Ziemi w pewnej odległości od lampy, tak aby oś ziemska ustawiona była pionowo. Zwróć uwagę, jak oświetlona jest kula.
5. Przechyl model i obserwuj jak zmienia się oświetlenie. Do których obszarów dociera najwięcej światła? (Pamiętaj, że w rzeczywistości Słońce jest tak daleko, że część Ziemi położona odrobinę bliżej Słońca wcale nie jest dzięki temu lepiej ogrzewana).
6. Jeśli używacie lampy, która mocno grzeje, sprawdź otwartą dłonią trzymaną w jej pobliżu, kiedy do twoich dłoni dociera więcej ciepła: kiedy dłoń jest ustawiona płasko w stronę lampy czy kiedy jest ustawiona skośnie?
7. Ustaw lampę centralnie i okrąż ją razem z modelem Ziemi (uważaj, aby nie rzucać cienia na model). Obserwuj, jak zmienia się oświetlenie biegunów i obszarów równikowych.
8. Zastanów się, jak powinna być ustawiona oś ziemska, aby w czasie ruchu obiegowego (w ciągu roku) oba bieguny znajdowały się raz w cieniu, a raz w słońcu? Sprawdź swoje propozycje, używając modelu Ziemi i Słońca.
9. Zastanów się, co sprawia, że przez pół roku mocniej jest oświetlana półkula północna, a przez kolejne pół południowa. Sprawdź swoje propozycje, używając modelu Ziemi i Słońca.
ZRÓB TO INACZEJ
Sprawdź w dostępnych źródłach, w których krajach występują te same pory roku co w Polsce. Czy występują w tym samym czasie?
Pytania
- Jakie jest nachylenie osi Ziemi względem Słońca?
- Gdyby nachylenie osi było większe, jaki wpływ miałoby to na pory roku? Czy pory roku występowałyby, gdyby oś ziemska była skierowana w stronę Słońca?
- Jak nazywamy gwiazdę, którą na półkuli północnej wskazuje oś ziemska?
Słowa kluczowe
ruch obiegowy, oś ziemska, pory roku
Komentarze