Góra na płaskiej kartce

Składniki

- gotowy model poziomicowy formy terenu,

- plastelina lub modelina,

(ew. masa solna: 1 szklanka mąki pszennej, 2 szklanki soli, 125 ml wody; składniki wymieszać w misce i gniatać do powstania jednolitej masy),

- piekarnik lub suszarka laboratoryjna,

- papier do pieczenia,

- blok A4,

- ołówek o cienkim rysiku,

- nóż.

Przebieg

1. Ulep z plasteliny model góry – po jednym dla każdego uczestnika doświadczenia. Góra powinna być zróżnicowana pod względem kształtu, tzn. mieć zarówno zbocza strome, jak i łagodne. Dobrze sprawdza się model o wymiarach (w przybliżeniu): wysokość ok. 16–20 cm, podstawa ok. 10 x 10 cm.

2. Pokrój model na poziome plastry o równej grubości, najlepiej co 2 cm. Postaraj się zrobić to ostrożnie, żeby model się zbytnio nie zdeformował.

3. Model wykonany z modeliny lub masy solnej wypal w piekarniku przez 1,5 godziny w temperaturze 80 stopni. Plastry modelu rozłóż przed pieczeniem na papierze do pieczenia.

4. Zrób rysunek poziomicowy w następujący sposób:

a. ustaw cały model na kartce papieru,

b. obrysuj dolny plaster (podnóże formy terenu) – najlepiej cienkim ołówkiem,

c. ostrożnie wyciągnij najniższy plaster, nie zmieniając położenia pozostałych plastrów względem kartki. To jest bardzo ważne! Dla ułatwienia plastry można przytrzymać patyczkiem do szaszłyków przebijając je od szczytu do podstawy i wysuwając go w górę w miarę zabierania kolejnych plastrów,

d. obrysuj następny plaster, wyciągnij go i tak do ostatniego plastra (wierzchołka formy terenu),

e. powstałe linie oznacz kolejno numerami 1, 2 itd., zaczynając od zewnątrz. Przypisz im jednostkę miary wysokości, np. metry.

5. Porównując powstały rysunek z modelem, zaznacz na rysunku kolorowymi liniami strome zbocze, łagodne zbocze, a krzyżykiem - szczyt.

6. Zwróć uwagę na ułożeniu poziomic względem siebie, gdy zbocze jest łagodne i gdy jest strome.

7. Zastanów się, czym jest poziomica i na tej podstawie ułóż własnymi słowami jej definicję.

Pytania

1. Jak w tym doświadczeniu obliczyć wysokość góry?
2. Jak narysować górę widzianą… z góry?
3. Jak rysowano formy terenu, gdy nie było jeszcze metody poziomicowej?

Słowa kluczowe

wypukła forma terenu, podnóże wzniesienia, wierzchołek wzniesienia, szczyt wzniesienia, poziomica