W Klubach Młodego Odkrywcy młodzież i dzieci wspólnie eksperymentują pod okiem opiekunów, zdobywając samodzielnie wiedzę. W całej Polsce i za granicą działa ponad klubów 700. Centrum Nauki Kopernik – koordynator programu – wzmacnia rozwój KMO przy wsparciu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Podczas spotkań KMO najważniejsze jest osobiste zaangażowanie: klubowicze sami poszukują interesujących ich tematów i zamiast zaglądać do podręcznika, zdobywają odpowiedzi poprzez eksperymentowanie. Kluczowa jest metoda badawcza, która rozwija wiele kompetencji i zdolności jednocześnie, pozwala na przekraczanie szkolnych granic między przedmiotami i pokazuje, że popełnianie błędów jest o tyle cenne, że uczy rozwiązywać problemy. Przedmiotem takich badań – zależnie od wieku dzieci – mogą być doświadczenia z magnesami, obserwacje Kosmosu czy analiza czystości wody w pobliskiej rzece.
Nie trzeba dużo pieniędzy, by robić ciekawe i poważne eksperymenty – to jedna z zasad KMO. Brak szkolnego laboratorium nie jest przeszkodą, by zainicjować działania klubu. Przedmioty otaczające nas, dostępne w kuchni, garażu, na spacerze, czy w ogrodzie, stanowią narzędzia do eksperymentowania.
Klub można założyć wszędzie: na wsi i w mieście, w Polsce i zagranicą, w przedszkolu, szkole i całkiem niezależnie od systemu formalnej edukacji. Prowadzić go może nauczyciel, animator kultury, rodzic, a nawet – jak w klubach na Białorusi – starsze dziecko dla młodszych. Kluczowe jest podejście: opiekunowie KMO to ludzie, którzy są aktywni z natury i nie zadowalają się gotowymi rozwiązaniami. Świadomie pozwalają klubowiczom na samodzielne poznawanie i odkrywanie.
Nauczyciele mogą dzięki KMO realizować swoje marzenia o tym, jak powinna wyglądać dobra edukacja. Relacje z uczniami, oparte na zaufaniu i wzajemnym inspirowaniu się, wspólne, partnerskie dążenie do rozwiązywania fascynujących zagadek natury, zaangażowanie i pasja każdej ze stron – stają się czymś więcej niż hasłami. Chociaż kluby działają poza godzinami zajęć szkolnych, inicjują zmiany widoczne również z poziomu szkoły. Idea wszechstronnego rozwoju, jaka kryje się w postawie odkrywcy i badacza przenika na lekcje, a metoda eksperymentalna może być z powodzeniem realizowana w podstawie programowej.
Samodzielność wyzwala pozytywne emocje w procesie nauki – dzieci i młodzież nie tylko zyskują ciekawe doświadczenie, ale lepiej chłoną i rozumieją nowe zagadnienia. Jak naukowcy – nie boją się nieznanego i mają odwagę stawiać najbardziej wymagające pytania. Ich postawa jest jednak w pozytywny sposób krytyczna: wiedzą, że nikt nie da im gotowych odpowiedzi – ani nauczyciel, ani podręcznik. Stają się przedsiębiorcze, pewne siebie i gotowe, by dochodzić do wiedzy. W KMO nie ma podziału na uczniów dobrych i słabych, nikt nie jest oceniany. Tutaj każde dziecko może się rozwijać – jeśli tylko ma ciekawość, głowę pełną pytań – jest w klubie.
Wspólne eksperymentowanie kształtuje także – i w opiekunach, i w uczniach – umiejętności społeczne i osobiste. Buduje pewność siebie, uczy współpracy, komunikacji, podejmowania inicjatywy, odpowiedzialności. Jest to ciągły proces rozwoju: podczas samodzielnie wykonywanych działań klubowicze poznają swoje mocne strony, co dodaje im pewności siebie. A człowiek świadomy swoich kompetencji częściej przejawia inicjatywę. Są to umiejętności bardzo przydatne w życiu dorosłym, które tradycyjna szkoła rzadko rozwija.
Kluby Młodego Odkrywcy, których jest już ponad 700 w Polsce, w Ukrainie, na Białorusi, na Litwie i w Gruzji są zrzeszone w sieć i mogą korzystać z bezpłatnych warsztatów, bazy scenariuszy doświadczeń, wymieniać się wiedzą oraz planować wspólne działania. Opiekunowie klubów spotykają się kilka razy w roku w Centrum Nauki Kopernik, w tym podczas warsztatów dla edukatorów, Pikniku Naukowego, konferencji Pokazać-Przekazać, a przede wszystkim w trakcie Forum KMO. Sieć KMO łączy wiele instytucji, organizacji i osób, które wspólnie pracują nad rozwojem klubów: to opiekunowie, którzy pracują bezpośrednio z dziećmi i młodzieżą, szkolący ich trenerzy oraz instytucje, pełniące rolę „węzłów”, które animują lokalny rozwój klubów. Pierwszy węzeł regionalny powstał w Rzeszowie - od 2014 r. sieć klubów na Podkarpaciu rozwija i wspiera Stowarzyszenie Upowszechniania Wiedzy „ExploRes”.
Aby założyć klub, należy zarejestrować go na stronie: www.kmo.org.pl. Rejestracja i prowadzenie klubu nie wymagają żadnych opłat na rzecz instytucji koordynujących.