Składniki
garść liści np. natki pietruszki
spirytus*
aceton lub zmywacz do paznokci z acetonem*
moździerz
małe przezroczyste naczynie, np. plastikowy kubek lub słoik
kieliszek
pipeta lub czysty pędzelek
bibuła filtracyjna – można ją zastąpić filtrem do kawy
spinacz lub klamerka do papieru
drewniany patyczek – np. patyk do szaszłyków
nożyczki

Przebieg
Z liści usuń ogonki a w przypadku liści z drzew również włókna przewodzące, tzw. „żyłki”. Nożyczkami potnij liście na drobne kawałki i wrzuć do moździerza.
Zalej je spirytusem, tak, aby liście były lekko zakryte płynem, i ucieraj do uzyskania zielonej zawiesiny. By ułatwić sobie rozcieranie liści możesz do moździerza dodać odrobinę piasku.
Zawiesinę odstaw na 5-10 minut. W tym czasie potnij bibułę lub filtr na prostokątne paski.
Następnie zawiesinę przelej do kieliszka filtrując przez bibułę lub filtr do kawy. W kieliszku musi znaleźć się ekstrakt w postaci płynu bez kawałków liści czy piasku.
Do małego naczynia – kubka lub słoika – nalej ok. 1-2 cm acetonu lub zmywacza do paznokci.
Na pasek bibuły, przy pomocy pipety lub pędzelka, nanieś kroplę ekstraktu. Umieść ją w odległości około 3 cm od dolnego brzegu bibuły. Po nałożeniu kropli odczekaj kilka sekund aż kropla się wchłonie po czym w to samo miejsce nałóż kolejną kroplę. Upewnij się, że plama na bibule powinna ma intensywnie zielony kolor.
Pasek przytwierdź do drewnianego patyczka klamerką do papieru. Opierając patyczek na brzegach naczynia z acetonem, umieść w nim pasek z naniesionym ekstraktem tak, aby dolna część paska była zanurzona w acetonie. Uważaj by nie zanurzyć kropli z barwnikiem! Gdy aceton dotrze do górnej krawędzi paska, wyciągnij go i wysusz.

Zrób to inaczej

Do eksperymentu użyj liści różnych gatunków drzew – np. liści brzozy, buka, dębu, klonu, sosny i świerka. Zbadaj czy różnią się one zawartością poszczególnych barwników.
Do eksperymentu użyj liści o innej niż zielona barwie – np. liście czerwonolistnej odmiany buka czy klonu. Sprawdź czy w tych liściach są takie same barwniki co w liściach zielonych.
Do eksperymentu użyj różnych części tej samej rośliny – liści, łodyg, kwiatów, korzeni. Porównaj wyniki.
Porównaj zawartość barwników w liściach pochodzących z roślin tego samego gatunku, ale będących w różnym wieku – siewka, kilkuletnie drzewko, kilkudziesięcioletnie drzewo.
Porównaj barwniki w liściach pochodzących z miejsc o różnym nasłonecznieniu.
Porównaj wynik eksperymentu wykorzystując rośliny tego samego osobnika, ale pozyskane w różnych porach roku.

Pytania
Co się pojawiło na pasku bibuły po podsiąknięciu acetonu?
Ile i jakie kolory zaobserwowałeś?
W jakiej kolejności się ułożyły? Jaki kolor dominuje?

Słowa kluczowe
fotosynteza, barwniki, liście, chromatografia